Veiligheid in Nederlandse escaperooms

Bij een brand in een escaperoom in Koszalin afgelopen week, in het noorden van Polen, zijn vijf tienermeisjes om het leven gekomen. De eigenaar is inmiddels gearresteerd. Van de ongeveer 1.100 escaperooms in Polen is nu al 20% gecontroleerd. 13 escaperooms hebben de deuren al definitief moeten sluiten. Meer dan 100 escaperooms in Polen die al gecontroleerd zijn voldoen niet aan de gezondheids- en veiligheidsnormen. Een serieus probleem dus. We krijgen via allerlei hoeken de vraag hoe het eigenlijk met de veiligheid in Nederlandse escaperooms gesteld is. Niet gek gezien de ernst van de situatie en het feit dat het aantal escaperooms in Nederland en daarmee de populariteit van escaperooms nog steeds blijft groeien. In Amerika zijn de brandveiligheidsregels voor escaperooms vanaf januari 2019 aangescherpt en speelt het ook.

Hoe eng is een escaperoom?

Dit jaar zal Escape Rooms Nederland 5 jaar bestaan. We hebben in deze periode veel zien veranderen. Ook op het gebied van veiligheid. Na 5 jaar is het voor sommige spelers nog steeds eng om opgesloten te worden in een escaperoom. Het woord ‘opsluiten’ is wat mensen tegenhoud om te gaan spelen. Wat vragen oproept. Maar vaak na de eerste escaperoom direct verdwenen is. De meeste escaperooms in Nederland zijn namelijk helemaal niet eng. Kijkende naar de thema’s van meer dan 800 escaperooms die Nederland rijk is.

We proberen als Escape Rooms Nederland op verschillende manieren spelers hierin te helpen bij het maken van een keuze, maar duidelijke informatie op de eigen website van escaperooms en een goede introductie door medewerkers als spelers eenmaal willen spelen zijn belangrijk om die angst weg te nemen. Een escaperoom moet vooral leuk zijn. Zorgen over engheid of veiligheid hoort daar niet bij.

Wetgeving rondom escaperooms

Op dit moment is er geen belangenorganisatie of speciaal keurmerk die veiligheid speciaal voor escaperooms meeneemt. Ook zijn er geen specifieke regels voor escaperooms. Maar dat wil niet zeggen dat er niet al wetgeving is rondom activiteiten, entertainment en het bouwen daarvan. Steeds meer gemeentes weten wat een escaperoom is. Vereisten voor een escaperoom om deze vergunning te krijgen worden steeds duidelijker gelukkig. Helaas zijn de verschillen tussen gemeentes nog steeds enorm groot. Rondom veiligheid is het vooral de brandweer die hier een grote rol in speelt. In steeds meer gemeentes wordt het verplicht om de brandweer de escaperoom te laten controleren.

In Nederland kennen we het Bouwbesluit. Als je iets bouwt dan zijn dit de regels waar je je aan moet houden. Zoals brandwerendheid van materialen, noodverlichting, ontruimingsplannen en ontluchting komen hier aan de orde. Deze gelden uiteraard ook voor escaperooms. Heb je technische installaties waarbij elektriciteit aanwezig is dan dien je NEN-3140 keuringen te hebben. Elke ondernemer moet een Risico-Inventarisatie voordat deze open gaat. Daarin zou van nature al veel van de vereiste veiligheidseisen aan bod moeten komen.

Zoals ook bij contracten, samenlevingsovereenkomsten of een testament. Die zijn niet leuk om op te stellen, maar ontzettend noodzakelijk. Gelukkig is de veiligheid in de meeste escaperooms in Nederland al heel goed. Laten we ieder onze eigen verantwoordelijkheid nemen over de veiligheid in de Nederlandse escaperooms. Als speler kun je altijd aangeven bij de eigenaar dat dingen niet veilig genoeg zijn.

Eigenaren van escaperooms aan het woord

We hebben verschillende eigenaren door heel het land gevraagd naar hun ervaring met veiligheid van hun escaperooms. Waarbij ook een verschil zit in de rol van escaperooms in het bedrijf, de locatie in Nederland, het pand waarin ze zitten en het aantal kamers die ze hebben. Ze beschrijven onder andere welke zaken ze gedaan hebben om de veiligheid van gasten te kunnen waarborgen als ze een escaperoom spelen. Hieruit blijkt ook dat veel eigenaren veiligheid zeker wel serieus nemen, maar komt ook terug dat veel eigenaren net als wij andere organisaties kennen waarbij dat nog niet zo is.

Arno Schrauwen – Break Out Swalmen

“Het verbaasd mij dat het nodig is om ondernemers te moeten wijzen op veiligheid. Iedereen is wettelijk verplicht een Risico-Inventarisatie te maken van zijn escape room. Een rookmelder is in mijn beleving een vanzelfsprekend iets. Dit geldt ook voor een brandblusser en ontruimingsplan van een escape room. Mensen vinden het alleen maar fijn als je met hun veiligheid bezig bent. Ik wil niemand bang maken, maar er zijn diverse uitspraken waarbij escape room eigenaar aansprakelijk waren/zijn bij een ongeval in de escape room. Mij is zelf 1 claim bekend waarbij de eigenaar 15.000 euro moest betalen i.v.m. een ongeval met een ladder ( gebroken voet/been). In mijn beleving moeten de gasten altijd zonder hulp van buitenaf de escape room kunnen verlaten. Het beste is nog een nooddeur maken. Ik snap dat dit niet altijd gaat.

Het grootste risico zit hem in wanneer de begeleider iets overkomt. Als de deelnemers er dan niet uit kunnen is er pas echt paniek.
Ook dient een technische installatie te voldoen aan de NEN Norm. Wij bedenken van alles maar houden rekening met de normale regelgeving. Laten wij hier ook zelf aan werken voordat het ons opgelegd wordt. Laten wij met elkaar afspreken waar een escape room op het gebied van veiligheid aan moet voldoen. Laat er eens iemand anders naar kijken, dat draagt bij aan een veilige omgeving.”

Errol Gevers – Locks & Keys Tilburg

“Veiligheid moet altijd voorop staan. Zo werken wij in kamers zo min mogelijk met 220V, hebben wij altijd brandblussers, personeel met BHV en zijn al onze kamers zowel elektrisch getest als doorlopen door de brandweer. We zijn momenteel nog bezig met een RI&E om echt alle risico’s zo ver mogelijk te beperken. Ik weet zeker dat veel van de collega escaperoom eigenaren er ook zo mee bezig zijn. Helaas heb ik ook kamers gezien waarbij ik twijfel heb over de veiligheid.”

Lisanne  Kuilman – Escape Room Schagen

“Laat ik allereerst zeggen dat ik het heel triest vind wat er is gebeurd in Polen. Ik hoop met heel mijn hart dat dit in Nederland en elk ander land niet meer zal gebeuren. In de escape room in Polen was een hoop mis en als ik dat zo lees ben ik het zo ernstig nog niet tegen gekomen in Nederland.

Dat wij begonnen aan het hele avontuur van onze eigen escape room bouwen is veiligheid vanaf het begin een heel belangrijk aspect geweest. Niet alleen voor ons zelf, maar ook voor de landeigenaar (mijn huurbaas). Die de brandveiligheid van zijn panden ook in een hoog vaandel heeft staan. Samen met een beveiligingsbedrijf, de architect van het pand en de pandeigenaar heb ik om tafel gezeten om te kijken hoe en welke wijzigingen er moesten komen om van het kantoorpand onze escape room konden maken die aan de veiligheidseisen voldoen die bij een escape room passen. Toen ik het hele plan uiteindelijk binnen kreeg schrok ik heel erg van de kosten en heb ik gedacht is dit echt nodig en moet dit serieus zoveel kosten. Zelf heb ik er namelijk geen verstand van en kan je mij op dit gebied alles wijs maken. Maar na een goede uitleg van het bedrijf was het mij helemaal duidelijk en moest het er toch echt komen. En tot op de dag van vandaag ben ik hier heel blij mee.

Wij kijken en luisteren met elke kamer mee. Per kamer is er een begeleider. Verder is er overal noodverlichting aanwezig, vluchtroutes worden met (verlichte) bordjes aangegeven, zijn er vele rookmelders en slowwoops door het hele pand. Elke in- en uitgangsdeur van onze escape rooms zijn van zowel de binnen als buitenkant bedienbaar met een rode noodknop en voorzien van een magneet. Zodra er bij ons of bij een ander bedrijf in het pand het ontruimingsalarm wordt geactiveerd (door rookmelder of handmelder) gaan al onze deuren van de magneet af. Naast dat wij dit laatste zelf erg belangrijk vonden was dit ook de eis van onze gemeente.

Uiteraard zijn er in het pand voldoende blusmaterialen en is er in het gebouw naast ons een AED aanwezig. Binnen het bedrijfspand waar wij zijn gevestigd zijn meerdere brandcompartimenten aanwezig. Waarvan wij een eigen hebben voor boven en beneden. Nadat wij alles hebben gebouwd is de gemeente en brandweer gekomen om alles te controleren. Na wat kleine aanpassingen hebben wij toen de goedkeuring gekregen om te openen.

Ondanks dat alles veel geld heeft gekost en ik daar soms best van heb gebaald ben ik blij dat de veiligheid bij ons goed op orde is. Op het blote oog is bij steeds meer escape rooms de brandveiligheid in orde. Maar toch verbaas ik me toch nog steeds over situaties in sommige escape rooms. Laatst werden wij nog ergens naar binnen gestuurd met een deurklink. Daar kan ik echt met mijn hoofd niet bij.

Ik ben er voorstander van dat escape rooms (en eigenlijk alle bedrijven) worden gecontroleerd op brandveiligheid. We kunnen niet alles voorkomen, maar wel proberen met zijn allen zoveel mogelijk voor te zijn en goed te regelen. Er zijn ook in Nederland locaties waar een verbeteringsslag is te slaan en hoop ik ook ten zeerste dat zij zich na dit trieste bericht nog eens achter de oren gaan krabben en de veiligheid onder de loep gaan nemen. En daar waar nodig de aanpassingen gaan doen. Want veiligheid van de mens is een goud goed.”

Rik Prinsen – Mystery House Valkenburg

“Veiligheid staat hoog in het vaandel bij Mystery House Valkenburg. Naast dat iedere groep in een spanning opbouwend verhaal wordt gewezen op de nooduitgangen, krijgen ze ook uitgelegd hoe de rode magneet noodknop werkt. Dat u dus niet ECHT ‘opgesloten’ zit, iedereen kan te allen tijde zelf de escaperoom verlaten. VOORDAT we gingen bouwen hebben we samen met de brandweer de aandachtspunten besproken. Ook hebben we om hun goedkeuren gevraagd nadat de kamers klaar waren. Zelf hier het initiatief in genomen.

De plafonds zijn gecontroleerd of ze goed geïmpregneerd zijn. Bij het aanleggen van de inbraakbeveiliging hebben we ook rookmelders die reageren richting die zelfde meldkamer. Ieder jaar laten we een gespecialiseerd ‘brand veilig’ bedrijf alles checken (blus apparatuur e.d.). We hebben een electra keuringsrapport laten maken voor alle electra in ons (oude) bioscoop gebouw. Recent ook APC’s aangeschaft, dit zijn een soort van generators die er voor zorgen dat er bij stroomuitval nog 20 minuten stroom (endus verlichting) aan blijft. Er is ook altijd een BHV-er aanwezig die weet hoe hij/zij moet handelen bij calamiteit.

We hebben er zelfs zo ver over nagedacht, dat bij 1 druk op de knop, in alle escaperooms het alarm afgaat en het hintscherm aangeeft, ‘ALARM. verlaat deze escaproom onmiddelijk (rode noodknop), dit is geen oefening’.

Graag zou ik een veiligheidskeurmerk willen voeren, dit onderscheid de ‘doktors van de kwakzalvers’. Volgens mijn beleving is de veiligheid bij de ‘niet specialisten en beginners’ vaak ver te zoeken. Zo weet ik ook dat er zelf een enkele escaperoom is die het ‘veiligheids aspect’ op een loopje neemt (onderdeel van een puzzel heeft gemaakt) of sleutels in lampen (met electra) hebben verstopt, dat vind ik beide duidelijke NO GO’s!!!!”

Johan Post – The Great Escape Zwolle

“Bij The Great Escape is iedere escape room te allen tijde van binnenuit met één druk op de knop te openen. Naast iedere deur hebben we een grote rode knop waarmee de deur open gaat. Verder kijkt er ook altijd één medewerker per escape room mee via de camera’s. En in het geval van het brandalarm of stroomuitval ontgrendelen automatisch alle deuren. De deelnemers zitten nooit echt opgesloten. Verder laten we de brandweer mee kijken naar de plannen van nieuwe escape rooms en komen ze ook langs op locatie. Ieder jaar hebben we met het hele team een BHV cursus op locatie waarbij ontruiming ook een belangrijk onderdeel is.

Zover ik het kan zien is het bij andere locaties tegenwoordig allemaal goed geregeld. Al kan er hier en daar soms nog wel een nooduitgang bordje ontbreken. Wel kan ik me vijf jaar geleden herinneren dat in Budapest echt de deur op slot ging. We hebben er toen niet echt bij stil gestaan, maar dit was in een omgebouwd appartement met ook maar één trappenhuis. Ik kan me goed voorstellen dat als daar brand was uitgebroken er een soortgelijke afloop had kunnen plaatsvinden als in Polen.

Of een keurmerk in Nederland nodig is ben ik niet van overtuigd, want zodra je een vergunningsaanvraag doet kijkt de brandweer ook mee. Wel denk ik dat er actief gekeken moet worden naar escape rooms zonder vergunning.”

Stephan Damen – Escaperoom Oss

“Nederland is een land met een grote handelsmentaliteit. Toen de escaperoom aansloeg kwamen er in een heel korte tijd heel veel kamers bij op net zo veel verschillende locaties. Als je onder het aantal van 25 bezoekers bleef hoefde je nergens aan te voldoen. Er was en is geen controle. Sommige kamers zijn gevestigd in bedrijven die wel al gecontroleerd werden dus die hadden de brandveiligheid goed voor elkaar. Kamers die op industrieterreinen of net als bij mij in een winkelpand werden gerealiseerd moesten hun eigen verantwoordelijkheden nemen. Ik heb bij de aankoop van mijn bouwmateriaal meer betaald voor brandvertragende materialen. Ik heb meteen een panieknop geïnstalleerd en mijn kamer is niet klein, maar juist erg ruim van opzet. In Dracula’s Bedroom hangen 8 camera’s en bijzonder goed en duidelijk geluidssysteem. Ik hoor en zie alles wat er gebeurt.

Ik heb inmiddels veel kamers bezocht en eerlijk is eerlijk er zijn kamers waarvan ik hoop dat de tragedie in Polen een wake up call is om eens kritisch naar de veiligheid te kijken. Ik ga natuurlijk geen namen noemen omdat situaties inmiddels aangepast kunnen zijn. Er zijn inmiddels heel veel kamers en locaties in Nederland. Daar zitten ook veel kamers tussen die puur uit winstbejag zijn gebouwd. Met minimale kosten een zo hoog mogelijk rendement halen. Ik ben bang dat juist deze kamers niet voldoen aan wat ons gezond verstand ons ingeeft.

Als afsluiting wil ik heel graag zeggen dat ik gelukkig nog nooit een echte, serieuze escaperoom eigenaar heb gesproken die bewust geen aandacht heeft geschonken aan veiligheid terwijl de wettelijke regels dat juist wel toelieten. H eel misschien is het juist voor de branche wel goed dat de eigenaar met dollartekens in de ogen met slechte kamers het veld moeten ruimen.

Vraag gerust naar de maatregelen die een eigenaar heeft genomen, hij zal met trots laten zien hoe serieus hij omgaat met de veiligheid van u, onze gasten.”

Mels Verstappen – Breakout Room Den Bosch

“Toen wij begonnen met de Breakout Room hebben we contact gezocht met gemeente en brandweer, dit om de omgevingsvergunning aan te vragen om te mogen vestigen. De gemeente vroeg ons om gedetailleerde tekeningen van de escape rooms en de functie die de ruimtes kregen. We hebben toen een architect in de arm genomen die ruimtegebruik en vluchtwegen op tekening heeft gezet. De toe te passen materialen werden ook op tekening gezet, en zo kwam er goedkeuring vanuit de gemeente.”

Victor Milton van Doorn – Sherlocked Amsterdam

“Dat dit in Polen heeft kunnen gebeuren is verschrikkelijk, echt een nachtmerrie als ouder, èn als ondernemer. Ik heb de industrie nog nooit zo geschrokken en geactiveerd gezien. Hetgeen dat je het meest hoort is ongeloof over hoe ze zo’n gevaarlijke situatie hebben kunnen laten ontstaan, en tegelijkertijd wachten we het uiteindelijke rapport af.

Bij Sherlocked hebben we in onze escape rooms brandmelders in elke aparte ruimte èn handmatige brandalarmknoppen, zoals dat hoort.

Verder hebben we bij zowel The Vault als The Architect naast de normale in-/uitgang nog een nooduitgang die altijd te openen is, ook zoals dat hoort. Tot slot hebben we elk jaar een strenge brandweercontrole bij ons de Beurs van Berlage, en om de zoveel tijd een brandalarmtest.”

Jeroen van Aerle – Teamtrapped Venlo

“Bij het ontwerp van een escaperoom speelt veiligheid altijd een belangrijke rol in de beslissingen die wij nemen. De veiligheid beperkt zich echter niet tot de escaperoom zelf, ook overige ruimten van het pand zoals entree en ontvangstruimte behoren hiertoe. Dat doen we voor onze gasten, personeel en onszelf.
De basis voor veiligheid in onze escaperoom zijn de getroffen maatregelen op gebouwniveau, die tijdens het vergunningstraject door o.a. de brandweer zijn beoordeeld. Ook heeft er na de realisatie een officiële controle plaatsgevonden in het pand. Denk hierbij aan de aanwezigheid van rookmelders, brandblussers en een EHBO-kit. Om personen in veiligheid te brengen is er een vluchtweg, vrij van obstakels en aangegeven met vluchtwegaanduidingen en noodverlichting (ook bij stroomuitval).

Ook in de escaperoom zelf is vluchtwegaanduiding (permanente verlichting) en noodverlichting aanwezig. Bij elektrisch vergrendelde deuren zijn noodverbreekschakelaars geïnstalleerd. Indrukken hiervan ontgrendeld deuren zodat personen op eigen initiatief de ruimte kunnen verlaten. Verder vermijden we scherpe onderdelen waar iemand zich aan bezeren kan en wordt bedrading weggewerkt.

Aan iedere groep in een escaperoom wordt een host toegewezen. Worden er meerdere escaperooms tegelijk gespeeld, dan zijn er ook evenzoveel hosts aanwezig. De host is ervoor verantwoordelijk om de groep op een aantal veiligheidsaspecten te wijzen zoals de noodschakelaar. Tijdens het spel wordt de groep gemonitord met camera’s én microfoons De host is dan altijd op de hoogte van ieders locatie in de escaperoom en kan, indien nodig, snel en juist handelen.”

Rob Kouwenberg – Get Out Of Here Utrecht

“‘Schuld is een rot ei dat heen en weer gegooid wordt, verder en verder. Niemand wil het vangen, niemand wil de smurrie over zich heen krijgen.’ Een citaat uit Lampje, van Annet Schaap, nadat er een ongeluk heeft plaatsgevonden.

Onze escaperooms hebben Paul en ik zelf gemaakt. Bij het ontwerp hebben we bewust rekening gehouden met de vluchtroute. Er hangt noodverlichting in de kamers, ook al past dit niet bij het thema. Bij De Verzetsgroep gaat de toegangsdeur niet op slot. Een zegen voor spelers met claustrofobie, maar het heeft ons ook wel eens een slechte review opgeleverd.

Het voorval in Polen geeft aanleiding om toch nog eens kritisch te kijken, ook naar de bestaande kamers. We gaan dit direct meenemen in het lopende project The Team Building, de naam van het gebouw als we per 1 februari het vloeroppervlak verdubbelen. (De naam Get Out of Here blijft overigens gehandhaafd.) We willen sowieso een nieuw veiligheidssysteem voor het hele bedrijf.

Uiteindelijk zit een ongeluk in een klein hoekje. Als ondernemer wil je er alles aan hebben gedaan om ongelukken te voorkomen en risico’s te minimaliseren. Niet alleen om financiële of zakelijke redenen, maar ook om persoonlijke. Ik hoop het zelf in elk geval nooit te hoeven meemaken.”

Lisanne Halleriet – Escape Room Winterswijk

“Als escape room-eigenaar is een drama als dat in Polen je ergste nachtmerrie, maar er achteraf achter komen dat je meer had kunnen of zelfs móéten doen voor de veiligheid van je bezoekers is misschien nog wel erger. Helaas is het vaak zo dat er eerst iets ernstigs moet gebeuren voordat er iets veranderd. Escape Rooms zijn in Nederland natuurlijk nog relatief nieuw, waardoor er nog geen specifieke wet- en regelgeving voor bestaat. Ik weet ook niet of dit nodig is. Ik vind namelijk dat je als ondernemer te allen tijde zelf de verantwoordelijkheid draagt om ervoor te zorgen dat de veiligheid van je bezoekers gewaarborgd is. Wij hebben daarom voor, tijdens en na de bouw van onze rooms continue in contact gestaan met verschillende veiligheidsinstanties en worden daarnaast ieder jaar gecontroleerd. We beschikken over een uitgebreid brandmeldsysteem (ook in de rooms) dat is aangesloten op een centrale en voldoen daarnaast natuurlijk ook aan de wettelijk gestelde richtlijnen wat betreft vluchtroutes, nooduitgangen en brandblussers. Het is soms lastig, omdat je niet wil dat het ten koste gaat van je creativiteit voor puzzels of verrassende elementen in het spel, maar uiteindelijk gaat veiligheid natuurlijk boven alles.”

En nu?

Het ongeval in Polen laat niet zien hoe het met alle escaperooms in Polen gesteld is. Ook daar wordt enorm hard gewerkt om de veiligheid van spelers te waarborgen. De veiligheidsnormen die wij in Nederland hebben zijn er niet voor niets. We hebben van menig eigenaar al gehoord, ook de locaties waarvan wij al vonden dat het goed was, die nogmaals kritisch naar de veiligheid van hun escaperooms gaat kijken. Als Escape Rooms Nederland werd op de achtergrond al aandacht besteed aan veiligheid van escaperooms. Daar zullen we niet mee stoppen.

Mocht je twijfelen als speler? Neem dan contact op met de locatie en uit je zorgen. Zoals je hierboven ook leest zijn er heel veel eigenaren die maar wat graag vertellen hoeveel moeite ze gedaan hebben om een veilige escaperoom te realiseren. Kom je een escaperoom tegen die volgens jou niet veilig is of twijfel je nadat je contact hebt opgenomen, laat het ons dan weten.

Laten we met zijn allen zorgen dat we zoveel mogelijk van escaperooms kunnen genieten.